Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli mieści się w pałacu z 1914 roku, wybudowanym dla właściciela Wsoli, Jakuba Grobickiego. W 1920 roku sprzedał on dobra wsolskie Aleksandrze Pruszak. Cztery lata później zamieszkała tu bratanica właścicielki, Aleksandra Gombrowiczowa, wraz z mężem Jerzym. Ich częstym gościem był pisarz Witold Gombrowicz, który do Wsoli przyjeżdżał na wakacje. Lubił pałac, jazdę na rowerze, grę w szachy z bratem i w ping-ponga z bratową. Tutaj poznał swoją pierwszą miłość, Krystynę Janowską z Bartodziej (dziś gmina Jastrzębia). Według biografów pisarza we Wsoli powstały fragmenty Pamiętnika z okresu dojrzewania. Praca ta nie została entuzjastycznie przyjęta przez miejscowe ziemiaństwo. Odpowiedzią artysty na drwiny było napisanie powieści Ferdydurke, której fragmenty również miały powstawać we Wsoli.
Pałac pozostawał w rękach rodziny Gombrowiczów do 1941 roku, kiedy to przejęli go Niemcy. Po wojnie w budynku ulokowano instytucje opiekuńcze. Gdy na początku XXI wieku pojawili się zagraniczni inwestorzy, którzy chcieli zamieszkać w pałacu, Samorząd Województwa Mazowieckiego zdecydował o zakupie zabytku. Ze względu na bliskie związki Witolda Gombrowicza ze Wsolą postanowiono przeznaczyć obiekt na muzeum biograficzne artysty. Otwarto je w 2009 roku.
Placówka zajmuje się gromadzeniem dokumentów związanych z pisarzem i upowszechnianiem wiedzy o jego twórczości i życiu. Podejmuje liczne przedsięwzięcia w dziedzinie literatury, animując lokalne życie kulturalne.
Stała ekspozycja „JA, Gombrowicz” prezentuje liczne pamiątki po artyście oraz dokumenty związane z jego rodziną i dziełami. W dawnym pokoju gościnnym, w którym niegdyś zatrzymywał się Witold, urządzono kawiarnię „Ferdydurke”. Oprócz zwielokrotnionego portretu Gombrowicza z czasów młodości umieszczono tam cytaty z jego powieści. W dużej „sali polskiej” na parterze, poprzez zdjęcia i dokumenty, przedstawiono dzieje rodziny Gombrowiczów. Towarzyszą im teksty ze wspomnieniami pisarza. Można tu zobaczyć m.in. odręcznie wykonane przez Witolda drzewo genealogiczne jego rodziny i świadectwo dojrzałości artysty. W holu i na schodach prowadzących na piętro ulokowano przedmioty osobiste (np.: portfel, walizkę, maszynę do pisania, krawat, paszport). Na piętrze prezentowane są europejskie i argentyńskie dzieje pisarza żyjącego i tworzącego na emigracji. W nowoczesnych aranżacjach rozmieszczono m.in. wydania i tłumaczenia jego utworów.
Muzeum organizuje wystawy czasowe związane z postacią Witolda Gombrowicza i jego dziełami. Duże znaczenie dla lokalnej społeczności mają odbywające się tutaj liczne wydarzenia kulturalne. Placówka jest współorganizatorem Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza na najlepszy debiut prozatorski. Od czasu powstania Muzeum zorganizowało około 250 wydarzeń, w tym Festiwal „Opętani Literaturą”, noce muzealne (we Wsoli odbywają się one w piątkowy wieczór przed oficjalną ogólnoświatową sobotnią imprezą), spektakle i czytania autorskie, koncerty, spotkania z pisarzami i innymi artystami, prezentacje, wykłady i dyskusje literackie.

















